කොරනවනං දෙයක් පිරිසිදු හිතෙං විතරයි

(ගැමියා බොලොග් එකේ අළුත් කතා, හුණු කිල්ලෝටය මේ කොයි හංවඩුවෙත් මං ලියාපු බේගල් බලංට හරි, එහෙම නැත්තං වැරදීමෙං කිලික් කොරාපු හරි ලංකාවේ හාදයෝ අටසීය පනහත් පැංන එකේ හිතුනා බොලව් තවත් හංවඩුවක් දාංට ඕනේ කියලා “ඇබැද්දි” කියලා හිටං. මේ හංවඩුවෙං අතාරිංනේ ආයුබොවං එදිං එදාට ගමේ උංට වෙච්චි එක එක විදිහේ ඇබැද්දි. හැබැයි ආයුබොවං, ඒ කොයි එකත් වෙංට හේතු ධරුමයක් තියෙනවා ඕං. කියවමුකො හෙනං මුල්ම ඇබැද්දිය.)


ගමේ මහා වසවරුතියෙක් උංනා බොලාලා කවුරුත් දංන විලියොං කියලා හිටං. අර පොළගා මැරුව රා ගුඩ්ඩා. දංනේ නැත්තං ඔංන ඔය අස්සක් මුල්ලක් අවුස්සලා බලා ගංන එකයි තියෙංනේ. විලියොංගේ ගෙවත්ත පොඩිවුනාට ආයුබොවං යස පස. මූට හිතුනා මේ පොළොව බිදලා හිටං වගාවක් දාංට කියලා. තක්කාලි ද, බටු ද, බඩඉරිගු ද හෙම නැත්තං බතල ද මෙංන මේම  මේකා හිත්තයා එක්ක කේවල් කොරලා හිටං අංතිමේට තීංදු කොරා කියමුකො පොළව බිදලා හිටවනවා මයියොක්කා කියලා. විලියොං එක ගලෙං කුරුල්ලෝ දෙංනෙක්ම බාගංට තමයි මයියොක්කම වවංට හිතුවේ. මුල්ම කුරුල්ලා මයියොක්කා සල්ලි කොරන එක. අනිකා තමයි ඉතිං  අල එරෙන කාලෙට කොටුවට වදින ඌරෙක් හෙම විඩෙං විඩේ මංදකට හරි, බොරු වළකිං හරි ආංබාං කොරාගත්තම සල්ලි තමයි  ඉතිං රාත්තල් ගානට. මයියොක්කාවලටත් වඩා ඌරු මසෙං ලාබ ගත්තෑකි.

මේම කම්පනා කොරලා විලියොං වත්ත මැදට වෙංට උගෙ ගෙට  එංට තිවුන පළල් පාර  ගල් බැම්ම අයිනෙං බෝම කෙසග අඩි පාරක් කොරලා වත්ත පුරා පුලුවං උපරිමේට හිටෙව්වා මයියොක්කා දඩු.

දැං ඉතිං මාසයක් දෙකක් ගියා මයියොක්ක පදුරු ගහලා සරුවට වැවුනේ නැතෑ අඩි පාර තවත් හීං කොරාගෙන. ඒ වුනත් විලියොංගේ හිතේ පැලපදියං වෙලා තිවුනේම අලවලටත් වඩා ඌරු මස. එක දවසක් මෝසං වැහිකාලේ අර සුරාගේ කුඹුරෙං පල්ලට පෙරලුන ගල වගේ මීහරකෙක් විතර හුණු ගල් ගෙඩියක් බැම්ම උඩිං පෙරලුනා කියමුකෝ විලියොංගෙ ගෙට යන අඩි පාරට. මේ හීං අඩි පාරෙ ගලක් හරස් වුනාම ගෙට එංනෙ කෝමද.

ඉතිං විලියොං කියංනේ බෝම හයි හක්තිය තියෙන මිනිහෙක් නෙව. මූ උදේම පටං ගත්තා ගල බිදිංට. මාත්තුව නැති හුණු ගලක් කුළු ගෙඩියෙං බිදිනවා බොරු. ගල තුනෙං එකකට විතර හීං වුනා. කුළු ගෙඩි පාර වදිංට වදිංට ගල රවුං වෙනවා. ඒ වුනාට ඉළ ඇදෙනකං ගල බිංදත් ගල අස්කොරාගංට බැරි වුනා විලියොංට. ඇගේ අමාරුව හිංදම විලියොං ගියා නිකලංදේ රාපොළ පැත්තෙ. මූ රා පොලේදිත් කිව්වේ රාපොලේ උංට අනාගතේ කට ගැස්මට මයියොක්කයි ඌරු මසුයි දෙන හැටි. ඉතිං මේකා රා මතෙං ගම් මැද්දේ හතර ගාතේ වැටිලා කලුවරේ ඔලුව උස්ස ගංට පුලුවං වුනාම වැනි වැනීම ගෙදරට යනවා අර හීං අඩි පාරෙං. මූට ඉතිං දැං නිතරම මතක් වෙන්නෙ අනාගතේ මයියොක්කා කොටුවට වදින වල් ඌරංට උගුල් අටවලා ඌරු මස් කන එකයි ඌරු මස් විකුණලා සල්ලි හම්බකරන එකයි.

ඕවා ගැන හිත හිතා වෙරි මරගාතේ අඩි පාරේ ගේ දිහාවට යද්දිං මෙංන බොලේ ගෙට යන අඩි පාර මැද වල් ඌරු තඩියෙක් දපල ඉංනවා. මූට දෙලෝ රත්වුනා. දැං මොනවා කොරංටද. විලියොංට හිතුනා 

“දැං ඌරු තඩියා මයෙ දෙපරැංදෙං  රිංගනාවා සිකුරුයි.”

විලියොංට සූරු හිදුනා. ඇති පදං වීරිය අරං දුංනා පයිං ඌරා බඹ ගානක් වීසික්කා වෙංට තරමට පයිං පාරක්.

කකුළ ඌරගේ ඇගේ වදිද්දී තමයි මූට මතක් වුනේ,

"යකෝ මේ ඌරෙක් නෙවේ නොවැ; මම උදේ ඉදං කඩංට තනාපු ගල්ගෙඩිය නොවෑ"


 කියලා හිටං . එතකොට පෙරහැර ගොහිං අහවරයි.


ඊට පහු මහෙං මහට කාලේ ගෙවුනා, මයියොක්ක වගාව හිතේ හැටියට වැවුනා. ඒත් ඌරංට රජ මගුල්. වගාව ඌරංට දීලා විලියොං බලං උංනා. විලියොං ආයෙත් වත්තට පය තිබ්බේ ආයුබොවං වල් ඌරො හිතේ හැටියට වගාව පාළු කොරලා අහවර උනාට පස්සෙං පහු ඕං.

ඇයි විලියොංට මෙහෙම වුනේ එක ගලෙං කුරුල්ලො දෙංනෙක් මරාගංට ගිය හිංදයි. ඒ කියංනේ චේතනාව අපිරිසිදුයි.

ඒ හිංදා හැමෝම ඔළු ගෙඩිවලට දා ගංට ඕනේ බොලල්ලා යමක් කොරනවනං හෙම ඒක,

“බෝම පිරිසිදු චේතනාවෙං”

විතරක්ම කොරංට ඔනේ ආයිබොවං.

රා පොළේ කාපියව් බීපියව්

‘කාපියව් බීපියව් සුකාපියව් සුත්ත පිට පෙරලා බලාපියව්.’

ඔය විදිහට කිසිම බයක් හැකක් නැතිව කියවගෙන පාරේ යංට පුලුවං කොයි එකාටද?  ඒත් විලියොංටනං ඒක මහ කජ්ජක් නෙවෙයි බොලව් “නිකලන්දේ රා පොළෙං” සල්ලං වෙච්ච වෙලාවට. විපස්සි හාමුදුරුවෝ එක දවසක් දෙසුවා කලියුගේ ගැන. “ලෝක විනාසෙ වෙංට කලියෙං ඇතිවෙනවයි කියන කලියුගේ ඉංන බේබද්දොත් රාමතෙං කියංනේ බුදු බණ” කියලා හිටං.  බේබද්දා කීවේ ඇබ්බැහියක් විදිහට  සුරා පානෙ කරන එකාට.

විලියොං අරම කියපු වෙලාවක ආයුබොවං මීරුප්පේ ගෙදර මැණිකෙට නහුතෙට තදවෙලා විලියොංට කීව,

‘කුනුහම්බ නොකියා පලයං විලියොං’

 කියලා හිටං. එතකොට රා මතෙංම විලියොං ඔළුව පාත්කොරලා කියාපි,

‘මොන කුනු හම්බයක්ද මැනිකේ; මම කිව්වේ කංට බොංට සැපෙං ඉංට සූත්තර පිටකෙ පෙරළලා බලංට කියලා නෙව, විපස්සී හාමුදුරුවෝ දෙසපු බණක් විනා කුණු හරුපයක් නෙවේ මැණිකේ’

කියලා හිටං. මේකා, මේක ධර්මෙට සම්බන්ද කොරාපි. මීරුප්පෙ මැණිකේ අහකට වුනාට කරබාගෙන, හිතෙං “සාදු සාදු”කියංට ඇති මයෙ හිතේ.

නමෙං “ධර්මසේන” වුන “ධර්මේ”  ගියෙත් නිකලනංදේ රා පොළටම තමයි. බොලව් සුරාව පමාවට හේතුවක්ලු නෙව. පංච සීලෙත් ඒක තියනවනෙ ආයුබොවං. ධර්මෙට ගෑනි, දරු මල්ලො හිටියට පිලිවෙලක් නෑ, හරිහමං විදිහට ගේ දොර නෑ. හරකා බාන හිටියට උංටත් සාත්තුවක් පිලිවෙලකට නෑ. ඒ වුනාට රා මතෙං ධර්මේ කීවේ “සුරාව මද පමනිං ගැනිල්ල පංච සීලෙමුත් අනුමතයි” කියලා හිටං. වෙලාවකට මේකා නාලාගිරිය වගේ බීගත්තම. මේකගේ ඇස් පහදංට විපස්සී හාමුදුරුවංටත් බැරි වුනා නෙව.

නිකලංදට යංට පාර වැටිලා තිවුනේ “මඩිත්තේ ගල් ඒදංඩෙං”  එගොඩට. හවහට ඒ දංඩ පනින එක ගමට වහංවෙලා කොරංට කොයි රා ගුඩ්ඩටවත් පාසු වුනේ නෑ. හැමෝටම කිලියෙං රා   පොළට යංනේ විලියොං. සමහරදාට හෙංදිරික්කා මල් පිපෙන වෙලාවට මේකා රාත් බීලා ගමටත් අවුදිං ගම මැද රා මතෙං වැටිලත් අහවරයි. එහෙව් වෙලාවට ගමේ වුං කියංනේ,

‘මේකා නිකලංදෙ රා සේරම බීලද කොහෙද? අපි ගියාට අද බොංට දෙයක් නැතිව ඇති බොලව් ’

 කියල හිටං.

පුදුමේ කියංනේ ආයුබොවං රාමතේ වැඩිකමට ගම්මැද්දෙම වැටෙංට මුං ඒ දංඩෙං පල්ල නොවැටී මෙගොඩට එන එක. මෙහෙම රා මතෙං දපල ඉංන එවුං දිහා බලලා මීරුප්පෙ මාමා කීව පුරාන සීපදයක කෑල්ලකත් තියෙනවා, 

                             රාමතේ මොටදැ මග පෙරලුමක්     නැතී

ජීවිතේ මොටදැ නෑනා කෙනෙක්     නැතී

කියලා. රා බොනවනංහෙම බොංට ඕනෙලු බොලව්  පාරේ පතබෑවෙංටම. ඒ පදේ හැටියටනං ඒක කියලා තියෙංනේ සහේට ගංට නෑනෙක් නොහිටි එකෙක්. ඒකා රා ගුඩ්ඩෙක්‍ වෙංට ඇත්තේ හෙනං ඒ හිංදා වෙන්ටැ මයෙ හිතේ. ඒ වගේම ගමේ උංට රා බොංට එක එක විදිහේ හේතු කාරනා තියෙන වග උං උං කීවා. විලියොං බීවේ ගම මැද්දට අවුදිං හයිරං පෙංනංට. තිසර රා බීවේ තනිකඩකම නිසාවෙං කියලයි හැමෝම කීවේ. පෙළවහක් කොරාගංට බැරිවුන එකේ දුක නිවා ගත්තේ ඌ ඒකෙං. ලොක්කා බීවේ ඇගේ පතේ වේස නිවා ගංට. ගමේ වෙරවීරීයෙං වැඩකොරන ගොඩක් උංට බොංට මේක හේතුවක් වග පෙනුන. සමහරු පුරස්නවලට බයෙං ඒවයිං වහංවෙංටත් බිව්වා. ඒම උං අදුනගංට ලේසි වුනේ උං කීවා කතාවක්,

"ඕන යකෙක් බයයි බොලව් සුරා යකාට" කියලා හිටං.

ඒත් රනා  බිව්වෙ ගෑණිට තියෙන සෙනෙහෙවංතකමට. මේකට රනාම කතාවක් කියනවා.

“ඉස්සර කාලේ වැද්දෙක් හිටියලු සුරා වැද්දා කියලා. (අපේ සුරා ගුරා හෙම නෙවේ.) මේකා වැද්දෙක්. එක දවසක් මේ වැද්දා කැලේ යද්දිං පිපාසෙ අල්ලලා. මේකාට නෙවේ බොලව් දිය ඇබිත්තක් හම්බවුනේ. ඉතිං බොලව් මේකාට රුප්පාවක ගොට්ට ගැහිලා තිව්න ‍කොලවල පල්වෙච්ච වතුර ටිකක් තිබිලා මේකා මේක බීවා කියමුකො. ඒකෙං මූ මත්වෙංට ගත්තා. හවහ පැලට ගාටලත් මේකට මතේලු. මතේ උනාට බොලව් එකේ තිවුනේ පුදුම සුවයක්ලු. මේකට දැනුන සුවේ කොච්චරද කියනවනම් බොලව් ගැනීත්  තුරුලට අරං ලෝකාස්වාදේ යෙදුනා කියාපල්ලකො. වැද්දගේ ගෑනී කිවලු බොලං ‘මෙපමන කලක් මේක කොරාට අද වගේ සුවයක් දැනුනේ නෑ නොවෑ’ කියලා. එදා ඉදලා මේ සුරා වැද්දා හැමදාම බැද්දට ගාටලා අර පල්වෙච්චි වතුර හෙව්වලු. ඒ වතුර තිව්නේ කිතුල් ගස් යටලු. කිතුල් මල පුපුරලා වැහුන තෙලිදිය නොවැ මේ රුප්පාවේ ගොට්ටෙ පල්වෙලා තියෙංනේ. බොලව් මේ මසුරං වටින අවුසදේ ලැබුන දා ඉදං  වැද්දට රජ මගුල්ලු. වැද්දිගෙනුත් සැළකිලි ලු. රනා ඕක කිය කියා තමයි සුරාවේ ආනිසංස ගැන දොඩව්වේ.”

(හැබැයි රනාගේ ගෑනිත් යස අගේට උංනා තමා සතුටෙං.)

නිකලංදේ රා බොංට තියලා තිව්නේ පොල්කටු. පොල්කටු ගානට තමයි මිළ නියම කොරව්වෙත්. සමහර දවසට කට ගැස්මට මයියොක්කා තිව්නා. පෙළක් උං කට ගැස්මට කියලා ගම්මිරිස් ඇටයක් හක්කෙං හපං රා බිව්වා.

ඉතිං ගමේ සුරා සොඩුංට කල්ප වුක්සේ උනේ කිතුල. කිතුලේ මල පැංනොත් ඉතිං වැඩක් නෑ ඕං. කල් යල් බලලා මල කපලා බෙහෙත් ටික තියා ගංට ඕනේ.  ඔය පොල් ගහ, පුවක් ගහ උහට උහේ හැදෙංට හැදෙංට මලත් ගහේ උහට යනවා. ඒත් බොලව් කිතුල් මල හැදෙංනේ අමුතුම කිරමයකට. ඉස් ඉස්සෙල්ලම මල එංනේ ගහේ මුදුනෙං වෙංට, ඔහොමිං ඔහොම පාතිං පාතට මල් හත අටක්ම වැටුනයිං පහු කරටිය  අහලිං අවසානෙට මල එනවා.

ඉතිං කොහොමිං හරි තලා ගත්තු කිතුල් මලෙං තෙලිජ්ජ ටික මුට්ටියට වැටුනයිං පහුවට  ඒක රා වෙංට පැහෙංට අරිංට ඕනේ. නිකලංදේ ඔය රාජකාරිය බාරදීලා තිව්නේ අපෙ ගමේ හා‍දයෙකුට. මිනිහ දඩු දිග කලු හාදයෙක්. ඌට අප්ප තියාපු නම  “ප්‍රේමවංශ”. කට උරුවට හැමෝම කීවේ “පේංමාංස” කියලා හිටං. මිනිහට නෑහෙංට කීවේ “දඩු පේමෙ” කියලා හිටං. රාජකාරිය ඉවරකරලා මේ දඩු පේමේ ගෙදර එංනේ තෙලිජ්ජ කළේකුත් උස්සං. මිනිහගෙ වත්තේ ඒක පැහෙංට තියෙනවා. උදැහැනැක්කෙම හිස් බඩ බොංට. දඩු පේමේ ළග තිව්නා බෝම මුවාත තිව්න මල් පිහියක්. කොලපතකිං තනාපු කාවරයක දමාලා හිටං. දඩු පේමේ කැහැපොට ගහගත්තු ගමංම තමයි උංනෙ. මල් පිහියත් පිටිපස්සෙං ඉනේ ගහං.

නිකලංදේ රා පොළේ ආරස්සාව ගැනත් බෝම සැලකිල්ලක් තිවුනා. නානප්පකාර කරුනු කාරනා හිංදා. ඇයි කියංනං.  හොර හතුරො බොලල්ලා. ඉතිං දැං හංදි ගානේ තියෙන රට බීම තැබෑරුං වගේ රාත්තිරියට රා කළගෙඩි, කිතුල හොර හතුරංගෙං බේරා ගංට වටකොරලා අගුලුලංට යෑ. මුට්ටියෙං හොරෙං බොන වගක්  දැනුනොත් ඉතිං “වක්කඩ පෙන” දානවම තමයි.  එහෙම නැත්තං මුට්ටියට වක්කඩ පෙන දාපු වගක් බොරුවට හරි ගමේ පතුරෝනවා. කුඹුරෙ ලියද්දෙං ලියද්දට වතුර වැටිල එතැන එක්කාසු වෙන පෙනවලටයි වක්කඩ පෙන කීවේ. එහෙම නැත්තං තවත් උගුලක් විදිහට කිතුලේ හෙලට යංට තියෙන ඉනි මගේ ලී බාගෙට කඩල තියෙනවා. හෙමත් නැත්තං කිතුලේ මුදුනෙ නූලකිං පො‍ළගෙක් එල්ලනවා මේවා කොරව්වේ හොර හතුරංගෙං මුට්ටිය බේරගංට ආයුබොවං.

‘යකෝ මේක බොන එක මූලවාතෙට ගුණ දෙනවා. හුජ්ජ බොක්කට ගුන දෙනවා. බොක්කට ගුන දෙනවා. ඒ විතරක් නෙවේ බොල පායංටත් ගුන දෙනවා.’

“උගුඩුවෙක් වගේ සුරා සොඩෙක්” වෙලා උන්න අපේ “රජා බාප්පා” රා බීලා කීවේ එහෙමයි. උංදැ වල පල්ලේ ගියේ  යෝදයෙක් වගේ. කිතුල් ගහක් වගේ බෝම සරුසාර සරීරයක් උංදට තිව්නා.

පස්සෙං පහු පොලෝසියෙං වුන අරියාදුවලට බයෙං ගමේ රා පොළ අතුරුදං වෙච්චි. කිතුල් රා බීලා කිතුල් ගස් වගේ බෝම  සරුවට උංනු යෝදයො වගේ උං  රට බීම තැබෑරුමට ගොඩවෙංට වෙච්චි. උං බොලව් බලාන ඉංදැද්දිං කේඩෑරි වෙලා අංසබාගෙ හැදිලා වළපල්ලේ ගියපි.

අපෙ ගං පළාත්වල තවමත් තැනිං තැන තියෙන කිතුල් ගස් ගමේ පිරිමි දිහා සෝකෙං බලං ඉංන ගමං මොකක්දො කතංදරයක් කියන වගක් මට හිතෙනවා ආයුබොවං.

ඒ හැමදේම ගමෙං අතුරුදං වුනත් විස්වාස කොරහල්ලා ඔය මොකාටවත් නෑල්ලෙංට දඩු පේමේගෙ රා මුට්ටියෙං ඉදලා හිටලා, මායි එගොඩවත්තෙ අක්කුවයි දෙංනා දඩු පේමේටත් කොටහ ඉතුරු කොරලා හිටං “නලපාන ජාතකේ” සිහි කොර කොර “පැපොල් බට” දාලා හොරාට රා බීව අතීතේ මයෙ හිතෙං මැරෙනකංම අතුරුදං කොරංට බෑ ආයුබොවං.


ඇත්තමයි ඒ අතීතේ මතක් වෙන කොට පපු කැවුත්ත හෝස් ගානවා ආයුබොවං.

හා පැටියා මංදෙං රිංගංනැහේ

කාංති කැංදං ඇවිත් අවුරුදු හතරක්ම ‍ගෙවුනත් තවම දරුවෙක් මල්ලෙක් නැති එක ලොක්කට බෝම තදේට දැනුනා.  අමරයගේ, පද්මෙගේ දරුවෝ මේ වෙද්දිං   ඉස්කොලෙත් යනව.

එක දවසක් පංසලේ ඉරිද ඉස්කොලේ තිව්න උස්සවේකදී “හාතියල්වෙලේ” උංන ලොක්කට ඇහුනා විපස්සී හාමුදුරුවෝ වත්තු සූත්තරේ පැහැදිලි කොරා.

“කිංසු වත්තු මනුස්සානං පුත්තා වත්තු මනුස්සානං” කියලා හිටං. “මිනිසුංට වස්තුව වෙංනේ දරුවෝ” වග තමයි ඒකෙං පැහැදිලි කොරේ.

මෙච්චර කල් ගතවෙලත් ලොක්කට දරුවො නැති එක කාංතිගේ දෝසයක් විදිහට තමයි ගම්මු සැලකුවේ.  දරුවො නැති ගෑනුංට ගම්මු කීවේ වඳ ගෑනුයි කියල හිටං. ඉස්සර කාලෙනං රජවරුංට හෙම දරුවෝ දෙන්ටැයි කියලා ඔය සංදේස පවා ලීවලුනෙව. ලොක්කා ඉතිං මොනවා රචනා‍ කොරංටද දෙයියංට තමයි හීල්ලුවේ ආස දිහාව බලාන. ලොක්කගෙ නඩේ උං මේ ගැනත් උගෙං ඇහුවා.

“බං මොකදෑ උඹලට තවම පට්ටි හිටිංනේ නෑද?”  කියලා.

ගම්මු පට්ටි හිටිනවා කීවේ දරුවෙක් පිළිසිදගංනවා කියන අරුතෙං. එහෙම වෙලා නැතිවෙන එකටම තමයි ගබ්සාවෙනවයි කීවෙත්. කාංතිට තිව්නෙත් මෙංන මේ ලෙඩේ. අමරයාලාගෙ පද්මයාලගෙ බාසාවෙං කියනවනං හෙම,

“කොරව්වට හිටිංනේ නෑ.”

කාංති ලොක්කත් එක්ක අටව ගත්ත ගෙදෙට්ට වෙලා දවල් කාලේ ගතකොරේ බෝම තනියෙං, අමාරුවෙං. මේක දැකලා බේකරියේ මුදලාලිටත් බෝම හිතේ අමාරුව. බේකරියේ මුදලාලිටත් දරුවො හිටියේ නෑ. ඉතිං මුල ඉදලම කාංතිට මුදලාලිගේ තිබුනේ පුදුම සෙනේහයක්. මතකනේ කාංතිගේ මගුලටත් උදව් කොරා. හැමදේම දීලා. ඒක අමතකනං මෙතැන ඔබංටකෝ. දැං මතකයි නෙවෙද?

ඉතිං බොලව්  මුදලාලි හදිසි වැඩක් තිබ්බොත් හෙම කාංතිව ගෙන්න ගංනවා බේකරියට. දරුවෙක් මල්ලෙක් ඉංන ගෑනියෙක් යෑ. ඉතිං පස්සෙං පහු මුදලාලියා කාංතිව බේකරියේ වැඩටම එක්කහුකොර ගත්තා. මෙතැං ඉදලා ඉතිං  අමරයාලාගෙ  බාසාවෙං කියනවනං හෙම,

“මල කෙලියයි, කෙළ තලියයි.” 

ලොක්කට මේවයේ ගානක් නෑ. ඒක නෝංජලයා නෙව. ලොක්ක තමයි කුකුළා කරේ තියං හුලු අත්තත් අවුලං කාංතිව බේකරියට ඇරලලා එංනේ. එතකොට ගමේ උං කතා වෙනවා,

“අංන අඹුව දං දෙංට යනව”

කියලා.  හවහ රෑ උනොත් ඒකි එක්කං එංටත් යනවා. එතකොට ගමේ උං කතාවෙනවා,

“අංන දංසැල ඉවර කොරලා එනවා” කියලා හිටං. කාංතිගේ මනාපේ ගංට ඒකාලේ ආව පිරිමි අතෑරලා ලොක්කවම තෝර ගත්ත හේතුව ගමේ උං මේ වෙද්දිං ටක්කෙටම අදුරං හමාරයි. මේ විදිහට මොනව  සිද්ද වුනත් ලොක්කගේ තිබුනේ දරු හුරතල් බලන හීනේ.  

මුගේ අර නඩේ උං ලොක්කගෙං අහනවා,

‘ලොක්කා තවම  කොරව්වට හිටිංනේ නෑද?’

කියලා. ලොක්ක කියනවා බෝම සංවේගෙං

‘ඔහේ නෑ බොලව් හා පැටියා මංදෙං රිංගං යන්නැහේ ගලවං යනවා නෙව’ කියලා.

පව් අහිංසකයා දැංනං නඩේ උංටත් මේ ගැන විස්සොපයි. “මේ හිංදම කාංති ගෙදර ඉංට තියෙන අපාසුව මකා ගංට බේකරියේ වැඩට යන විදිහට ගමේ උං හිනාන ඉංන වගක් එක්ක; මේකට හරියන බේතක් කොරාගංට සල්ලිය බාගෙත් ලොක්කලා ලඟ ඇති නේද? කියන වගක් අගවංට කියලා හිතාන අමරයා ඒ කතාවේ අගට මෙහෙම ඇහුවා,”

‘ලොක්කා  දැං කාංති බේකරියේ වැඩටත් යනවා නේද? මුදලාලිත් උදව් කොරනවා නේද උඹලට?

ඒකට උත්තරේ විදිහට ලොක්කා කීව හතර බීරි කතාවට නඩේ උංට එලොව පොල් පෙනුනා, මෙංන මේකයි ලොක්කා කීවේ,

ඒ ගියාට වැඩකුත් නෑ බං, එහෙදිත් හා පැටියා මංදෙං රිංගං යන්නැහේ දෙසරයක්ම ගලවං ගොහිං නෙව.

සැංටිබෝඩ් මහත්තයා එනවෝ.

සුරා ගුරුංනාංසේ දැං වළ පයයි ගොඩ පයයි. වත්තෙං පිටියෙං ආදායං කියලා එහෙමට ඇත්තෙත් නැහැ. අර ලොක්කලා, මද්දුවලා කියල උං හිටියට පවුල් පංසල් වෙලා උනුත් උංගෙ මනාපෙට තමයි ජීවත් වුනේ. සුරාට සරමක් බැනියමක් ගංටවත් ඕනෑකමක් තිවුනේ නැහැ. බොර පැහැ වෙච්ච  ඇදුං “ජංසං ගැරජ්” එකේ “කණ්නාඩි බාස්ගේ” ඇදුංවලටත් වඩා කිලුටයි.  පදුරක් අස්සෙ වහංවෙලා උංනත් “උනහපුලුවා ගිය මග වගේ” සුරා මේ අහලම ඉංන වග පුසුබෙංම අදුන ගංට පුළුවං. ඉතිං බොලව් සුරාට මෙහෙම වෙච්ච එක මහා නස්පැත්තියක් වගේ කාටවත් දැණුනේ නැහැ අමුතුවෙං. හිමිං හිමිං වෙනස්වුන සුරාගේ සුවරූපේ දිහා ඇහැ ගහං බලං උන්නු උං ගමේ හිටියේ නෑ. ගමේ උංට විසදගංට ඊට වැඩිය දේවල් තිවුනා.

ඒ කොහොමිං කොහොම හරි සුරාගේ මේ  ජරාජීරන බව නක්කලේට ගත්ත වුනුත් උංනා. හත් අට පාරට පාරේ ඇණ තියං ඉදලා ගෙදර යන සුරාට බේරෙංටම බැරි විදිහට කොලොප්පං කොලේ 'කොට පාලම' ළග සුගතයගේ කොල්ලෝ දෙංනා. සුගතයත් මහ කමකට නැති නොසංඩාලයෙක්. උගෙ දරුවොත් හදලා නෙවේ, “ගහේ කටු උල්කොරංට ඕංනේ නෑ” කියනවා වගේ හැදිලා උංනේ සුගතයාව ආදුරුසෙට අරං.

සුරා ගෙදර යද්දී හත් අට පොළකම ඇණ තියං ඉදලා ගියාට සුගතයාලගෙ ගේ ලගිං එක හුස්මට යනවා මේ ඇට්ටිබි කොල්ලංගෙං වහංවෙංට තියෙන උවමනාව හිංදම. මෙවුං දෙංන යංතං ඇටෙං පොත්තෙං එළියට ආව විතරයි. කොහෙංදෝ මුං අහුලගත්ත වචනයක් සුරාගේ පෙනුම එක්ක ඈදං කියවංට තියා ගංනවා.

වරුතමානේ මිනිසුංගේ සරිර සුවතාවයට හානි‍කර දේවල් හොයංනේ මහජන සවුක්කිය පරීක්සක මහත්තැං නෙව. ඒ කාලේ ඒක කොරාපු මහත්තැං අදුන්නව්වේ ඇවිල්ලා හිටං “සැංටිබෝඩ් මහත්තයා” කියලා. කිලුටට, අපුලට තියෙන තැං ඇහුගැටුනොත් හෙම මේ මහත්තැංට ආයේ ඒකට වග කියංට ඕනෙ උං වසලා අහවරයි. දඩ පිට දඩ. මේ වෙද්දීං සුරාගෙ පෙනුමත්  බෝම කිලුටයි, අපුලයි. මේක හිංදා අර සුගතයාගේ කොල්ලෝ  සුරා ඇහැ ගැටුන ගමං කියනවා,

‘ඒයි ඔංන සැංටි බෝඩ් මහත්තයා එනවා.’

කියලා හිටං. සුරා බෝම කිලුටු නිසා සැංටි බෝඩ් මහත්තයා දැක්කොත්  අල්ලලා දඩ ගහන බව නෙව මුං මේ අගවව්වේ. මේක සුරාට අලි වදයක් වෙලා නතර කොරගංන මගක් කම්පනා කොර කොරා ඉංන අල්ලපනල්ලේ, සුගතයා මිදුලේ උංනු දාකත් මුං මේ විදියට කියංට පටං ගත්තා. එහෙම කිව්වා විතරක් ද උංගෙ අප්පට පේංටත් එක්කම බැරි බැරි ගාතෙ ඇදෙන සුරාගේ පස්සෙං කොට පාලම දිහාටම පැංනුවා. සුගතයත් උගෙ දරුවංට හොද නරක කියලා දෙනව වෙනුවට කොරේ කට කොට්ටං අයාන විරිත්තං බලාන උංනු එක.

‘ඒයි ඔංන සැංටි බෝඩ් මහත්තයා එනවා.’

කිය කියා පස්සෙං එන ඇට්ටිබි කොල්ලංටයි, උංගෙ අප්පටයි දෙංනටම ඇහෙංට හොද පදයක් කියංට සුරා දැං සැරසුනේ නැතෑ, අත්දෙක පස්සට කරලා බැදං යන ගමන නවත්තලා, බෙල්ල කරකවලා, උගුර හෙම පාදලා ටිකක් උස් සුවරකට කට තනාත. සුරා නැවතුන ගමනට කොල්ලො දෙංනත් නැවතුනා. සුරා දැං සුගතයාටත් ඇහෙංට, කොල්ලංගෙං අහනවා මෙහෙම,

‘ආ..... හැබෑට...... සැංටි බෝඩ් මහත්තයා එනවද.........? එහෙනං උබලගෙ මව්ට කියපල්ලා විගහට ඇද හදලා නාලා එංට කියලා.’

පොඩි උං සුරා කියපු කතාව ලිහා ගංට බැරුව කට බලි අයාන බලං හිටියා. එක පාරටම සුගතයාගේ කට හඩ ඇහුනා බොලව්,  

‘අඩෝ, අඩෝ.....ඕ’

කියලා හිටං. ඒක ගානකටවත් නොගත්ත සුරා ගුරුංනාංසේ මෙහෙමත් කියලා යංට ගියා.

‘හැබැයි, ඇදට කොට්ටෙකුත් දාල හිටං, උඹලා තුංදෙනා එළියට පලයල්ලා ඈ.’

කොට පාලමෙං එගොඩ වෙලා ගොහිං හිටං “බන්නැහැ ගෙදර” ළග කන්දේ පාර අයිනට වෙංට ඇණ තියං උංනු සුරා ගුරුංනාංසේට සුගතයාගේ කොල්ලො දෙංනා විලාප තිය තිය අඩන සද්දේ ඇහුනා බොලව්.

විස ගෝර සරුපයා දැක නෑර මෝඩයා

මේ කියන සිද්දිය, සිද්දවුන වෙලාවේ අපි රොක්වෙලා උන්නේ, දානෙ ගෙදරක. රාළහාමි බාප්ප කිව්ව එක පාරටම,

‘මරපිය, මරපිය’ කියලා හිටං.

මාත් විග විගහට එතෙංට කිට්ටු කොරාම දැක්කේ වියත් දෙකක් විතර ඇති පළා පොළගෙක් ගල් බැම්ම දිහාවට ඇදෙනවා. උක්කුං එක්ක අමරේ බලාන උගේ විස්තරේ කියනවා. පාට ගැන කියනවා, පුල්ලි ගැන කියනවා. තව එකෙක් පොල්ලක් හොයනවා. තව කලුවා, ගල් ගෙඩියක් උස්සං එනවා. මමත් පොළගා දිහා බලාන. ඌ ඇදුනා බැම්ම අස්සට. ආයේ හොයනවා බොරු. පොළගා වහංවුන බව දැක්ක රාළහාමි බාප්පා කියනවා,

‘ඕකට තමයි බොලව් කියංනේ, විස ගෝර සරුපයා දැක නෑර මෝඩයා. කියලා.’

බාප්පම ඒක විස්තර කොරංට ගත්තා.

‘ඒකේ තේරුම සරුපයෙක් දැක්කම මෝඩයෙක් යවංට එපා කියන එක. මෝඩයා සරුපයා නොමරා වෙන දේවල් කොරනවලු. උගේ රූප ලක්සන කියවනවලු. සරුපයා ඒ අතරේ. නොදැනිම වහංවෙනවලු. තොපි වගේ මෝඩ රැලක් යවපු හංදා නෙව බොලව් ඌ යහතිං ගියේ. හරිහමං එකෙක් යැව්වනං හෙම ‍සරුපයාව මරලා.’

රාළහාමි බාප්පා ඒක, ඒ කියංනෙ ,

‘විස ගෝර සරුපයා දැක නෑර මෝඩයා’

කියන එක තේරුං කොරව්වේ ඔහොම. සරුපයෙක් දැකලා ඌව මරංට මෝඩයෙක් යවංට එපා කියලයි උංදෑ කීවේ. රාළහාමි බාප්ප කීව පැහැදිලි කිරීම ලියලා පෙංනනවනං හෙම ඒකට පිල්ලං යොදංට වෙංනෙ මෙහෙම.

‘විස ගෝර සරුපයා දැක, නෑර මෝඩයා’

තව දවසක් සරුපයෙක් මරපු විලියොං, ‍බලාන උංන උං දිහාවට හැරිලා උඩ වාක්කිය කිව්ව විදිහ තේරුං කොරංට නං ඒකට පිල්ලං යොදංට වෙන්නේ මෙහෙම,

‘විස ගෝර සරුපයා, දැක නෑර මෝඩයා’

“සරුපයෙක් දැක්කොත් ඌව නොමරා මිස යවංට එපා මෝඩයෝ” ඒකයි ඒකෙං අදහස් කොරව්වේ.

අනෙක් අතට සරුපයා මැරුව එක සමාජ යහපතක් වග ඒ කියපු විදිහෙං ඇගෙව්වා. කොහොමිං කොහොම හරි උඩ කියාපු තැං දෙකේදිම කොරව්වෙ “සරුපයෙක් දැක්කොත් මරාපියව්” කියන එකමයි.

ආරච්චි මාමාගේ තුං මාසේ දානෙට වැඩියේ “වටගොඩ විපස්සී” හාමුදුරුවෝ. මාත් ගොහිං උංනා බණ අහංට. විපස්සී හාමුදුරුවෝ බණ කීවේ අමුතුම තාලෙකට.

‘සුපිංවතුනි සප්ත මහා සා...ගරේ; ඉමක් කොනක් නෑ..............’

එහෙම කියලා හිටං උංවහංසේ ටිකක් නිස්සද්දව ඉංනවා. ආයේ ඒ කොරලා හිටං මෙහෙම කියනවා,

‘මම ගියෑයිං දංනවා.’

ඒ කොරලා දිගටම  පුදුම ලස්සන උපහැරනත් එක්ක  හරිම වටින දර්ම කරුනු එකතු කොරලා සංසාරේ කොතරම් දිගද කියන වග තේරුං කොරනවා. උපාසක අම්මලා “සාදු, සාදු” කියනවා.

එළියට වෙලා අහං ඉංන “නුගපිටියේ ගෙදර ජයතුවා” ළග ඉංන උගෙ නඩේ උංට කියනව.

‘විපස්සි හාමුදුරුවෝ ඔය මුහුදෙ ගොහිං තියෙන වග නෙව කියංනේ’ කියලා ඒ කොරලා හිටං ‘හැක්  හැක් හැක්’ ගගා හිමීට හිනාවෙනවා.

විපස්සී හාමුදුරුවෝ දිගටම දර්ම කරුණු කියන ගමං  ආයෙත් කියනවා,

‘මේ සුපිංවතුං දැනගංට ඕනේ; එංගලංතේ කියලා රටක් තියෙනවා.............’

එහෙම කියලා හිටං උංවහංසේ ආයෙත් ටිකක් නිස්සද්දව ඉංනවා. ආයේ ඒ කොරලා හිටං මෙහෙම කියනවා

‘මම ගියෑයිං දංනවා.’

උපාසක අම්මලා ‘සාදු, සාදු’ කියනවා.  ජයතුවා,

‘හැක්  හැක් හැක්’ ගගා හිමීට හිනාවෙනවා.

ඉතිං බොලව් විපස්සී හාමුදුරුවොත් කිව්ව කියාපල්ලකො  සරුපයි මරංට කියලා, අර  පද ටික තව පදත් දාල හෙම, ඒ බණ ගෙදරදීම මෙංන මෙහෙම,

පොළොව පිට තුඹසයා

තුඹස තුළ නාගයා

විස ගෝර සරුපයා

දැක නෑර මෝඩයා

උපාසක අම්මලා ‘සාදු, සාදු’ කිව්වා. විලියොං හිනාවෙලා ඔලුව හෙල්ලුවා.  රාළහාමි බාප්පා කට කොනෙං හිිනාවෙලා කොල්ලො දිහාව බැලුව. ජයතු ඇස් ලොකු කොරං බලං උංනා. විපස්සී හාමුදුරුවෝ කියනවා.

‘සුපිංවතුනි, ඕක දහං ගැටයක්. මේ මනුස්ස ජීවිතේ නැත්තං මේ බඹයක් තරං සරීරේ තමයි පොළොව පිට තියෙන තුඹස; ඒ තුඹසේ ඉංන නාගයා තමයි, මේ අපි හැමටම තියෙන නොහික්මුන නොදැමුන හිත; මේ හිත බෝම වියාකූලයි ප්‍රතක්ජනයිංගේ; ඉතිං මේක නාගයෙක් වගේ, වයිර , ද්වේස, මෝහ මේ හැම විසක්ම පිරිලා. අංන ඒ විස ගෝර සරුපයා අදුනගෙන එහෙම නැතිනම් දැකලා; මෝඩයෙක් වගේ අහක බලාගංට එපා. මේ සුපිංවතුං මේ හිත නමැති විස ගෝර සරුපයා දමනය කරංට ඕනේ. එහෙම නොකරන එක තරං මෝඩකමක් තවත් නැහැ......’

මට ආයිබොවං,  විලියොං ගැනයි, රාළහාමි බාප්ප ගැනයි දුක හිතුනා. මම ඒ පැත්තවත් බැලුවේ නෑ. මේ දහං ගැටේ නොදැන අපේ විස ගෝර හිතට ඉඩ දීලා අපි කොයිතරං නං මිහිපිට උංන සරුපයි මරා දාල ඇතිද? හැබෑ සරුපයා තාම තංනාව, ආසාව විසිං ගොඩ නැගුව හුබහක් වගේ තියෙන ‍අපේම සරීරේ ඇතුලේ නෙවෙද?

විපස්සී හාමුදුරුවො තේරුං කොරාපු දහං ගැටේට පිල්ලං යොදංට ඕනේ කොහාටද කියලා මමනං දංනේ නැහැ ආයුබොවං. 

තොපි කීවේ බොරුනේ

කැතිගානාකදුර ගමෙං තමයි සුරා ගුරුංනාංසේ ලමසාව දීග ගෙනාවේ. ඒ කතාව අමතකනං මෙතෙංට අනිංටකෝ. දැං මතකයි නෙවෙද? මේ කැතිගානකදුරෙ හිටියා “කාංති” කියල හුරු බුහුටි කෙලි පැටික්කියක්. උංගෙ අම්මත් තවම ඒ වගේම හැඩහුරුවයි. අම්මට නොයෙක් පද ගමේ උං කිව්වට කෙල්ලටනං එහෙම කතංදර ඇහුනේ  නෑ. කාංතිගේ අප්පච්චි වැඩ කලේ ඇවිල්ලා හිටං “කලු මහත්තයාගේ” බේකරියේ.  කලු මහත්තය දළ කාරයා. අනෙක් සේවකයිංට වැඩිය කාංතිලගෙ  පවුලට බෝම හිතවංතයි. කාංතිත් දැං දීග දෙන වයස. දැං යස එකියක්. මේකි ගෙනියංට ඕන එකෙක් වහ වැටෙනව. ඒත් කොයිතරංනං   වත්පෝසත්කං තියෙන, පිරිමි මේ ඔත්තුව දැනං කාංතිගෙං බහ ගංට ආවත් මොන එකක් හිංදා ද මංදා ඒකි නෙවේ ඒ එකෙකුටවත් කැමති වුනේ. කාංතිගේ අප්පා කිව්වේ,

‘හෙනං තී ඒරොප්පෙං එනකං හිටු’ කියලා.

ලොක්කා සුරාගේ ලොකු කොල්ලා. සුරාගේ දරුවෝ ගැන අමතකනං මෙතන තද කොරංටකෝ. දැං මතකයි නෙවෙද? ලොක්කා නෝංජලයා. මේකා කොරව්වේ මී හරක් ආංබාං කොරන එක. හීයකට කුඹුරකට හරි කමතක ගොයං කොලේකට හරි  ඔට්ටුවුනාම මුගේ කෙරුවාව නොම්බර එකයි. හීයකට කුඹුරකට බැස්සාම, ඕසේ ඇදලා හීය හානවා,

උඩි     අ......ම්.....මෝ..................ව්.......ව්.......වෝ.......ඕ....

කියලා ගමටම සිරියාවයි.

මූටත් හිටියා හරි හරියට ගමේ නඩයක්. ලොක්කගේ නෝංජල්කම හිංදාම මේකව උපහාසෙට ගංටත් එක්කලාම මේ කොයි එකත් මූට ලංවුනා.

කැතිගානාකදුරේ කාංති ගැන ඔත්තුව  සුරාලගේ ගෙදරටත් ආවා කියමුකො. පස්සෙං පහු බලෙංම වගේ. ඉතිං දවසක සුරා ගුරුංනාංසෙයි, පවුලයි, ලොක්කයි ගියේ නැතෑ කාංතිල‍ ගෙදෙට්ට.

“අහේතු කාලේන කජ්ජේන පුහුලං” කිව්වලු.

ලොක්ක දැකලා බුලත් හෙප්පුව දීලා කතා බහ කොරල හෝරාවෙං කාංති කැමති වුනේ නැතෑ මේ නෝංජලයට.  ඉතිං කොහොමිං කෙහොම හරි දැං ලොක්කට කාංතිව තීංදු වෙලා.  තව සුමානයක් විතර මේ මගුලට කල් තියෙද්දිං ලොක්ක ගමේ කොලු රෑනට වැටුනා දවසක්. කාංති වගේ යස එකියක් මේ බූරුවට බහ දීපු එක මුංටත් මහ ප්‍රහෙලිකාවක්. හෙට අනිද්දාම  කාංතිව මනමාළියක් කොරලා මේකා කැංදං එංට යන වග දැං හමෝම දංනව.  ඉතිං දැං මුං ලොක්කව වටකොරං උපදෙස් දෙංට ගත්තා. අමරයා තමයි බේරංටම බැරුව කියවංනේ. පත්මෙත් එහෙමමයි. මුංගෙං සමහරු ඒ වෙද්දිත් පවුල් පංසල් වෙලා හිටපු උං හිංදා ලොක්කත් බෝම උනංදුවෙං, කං නමං මුංගේ කතාවට ඇහුංකං දුංනා.  කාංතිව ගෙදෙට්ට කැංදං ඇවිත් ගතකොරන පලමු රාත්තිරියේ සිද්දවෙනවයි කියපු සමහර දේවල්  ඇහුවම ලොක්කට බයත් හිතුනා.

 කාංතිගෙයි ලොක්කගෙයි මංගල්ලේ චාමෙට, ජයට සිද්දවුනා. බේකරියේ මුදලාලි අපරාදේ කියංට බෑ කොරාපු උදව් පදව් නොතියෙංට එහෙම මගුලක් කන එක කාංතිට හීනයක් වෙංටත් ඉඩ තිබුනා. මුදලාලිගේ වරුනේ ඉතිං කාංතිගේ දෙමාපියො නොකියා කෝමද? මගුලට උපාලි පියැට්කාරෙක දුංනෙත් මුදලාලි.

එයිං සුමානෙකට විතර පස්සේ ලොක්කා ආයෙත් කොල්ලො නඩේට කොටුවුනා. උං දැක්ක විතරයි සමහර කරුනු කාරනා නිසාවෙං ලොක්කට ඇතිවුනේ පුදුම තරහක්. “කාංතිව කැංදං එංට කලිං මුං මට කීවේ කොයිතරම්නං මුසාවක්ද” කියලා හිත හිතා ලොක්කා ආයෙත් තනියම කිපෙංට ගත්තා. ලොක්කා දැක්ක ගමං පත්මේ කියවංට ගත්තා,

‘ආ.........ලොක්කා කෝමද එදා අපි කීවේ බොරුද? ’

විවා ජීවිතේ ගැන එදා රාත්තිරියේ සිද්ද වෙච්ච දේවල් ගැන ලොක්කත් දැං යමක්කමක් දංනවා. ඒ නිසාම ලොක්කා කියනවා,

‘අනේ පලයල්ලා බං යංට හිතුවද මං තොපේ මුසාවංට රැවටිලා කියලා; තොපි කීවේ බොරුනේ’

කිව්වාම පත්මේ අහනවා 'අපි මොනවද තොට කීව බොරු' කියලා.

තමංගේ හිතේ තියෙන ලජ්ජාවයි, කෝපයයි නිවාගංට ලොක්කා මෙහෙම කීවා,

‘පත්මේ උඹ කිවුවා එදා රෑ කාංති කෑ ගහංට ගනී කියලා. කෝ කාංති කෑ ගැහැව්වද?....ඒක  බොරුනේ......එතකොට අමරයා කීවා, පළවෙනි දවසෙ රෑ, කාංතිගේ තුවාලයක් වෙලා ලේ යංට ගංනවා කියලා . කෝ එහෙම වුනාද?...........ඒකත් බොරුනේ............’

තමනුත් දැං බෝම දැනුං තේරුං තියෙන මිනිහෙක් වග කියංට  ලොක්කා එහෙම කීවාම  නඩේ උං නිස්සද්ද වෙලා මුනෙං මූන බලා ගත්තා.

බූරු පොළ

ගමේ ඈයෝ අඩුම කුඩුම ගන්ට “සති පොළ”ට ගියේ බෝම සතුටෙං. මොකද "කීයක් හරි අඩුවෙං බඩුවක් ගංට පුළුවං" කියන හිතුවිල්ල එයාලගේ තිබුණා. ඒවගේම අළුත් බඩු, අමුතු බඩු, ලාභ බඩු,  සිදාදියේ බඩු, ගමේ බඩු තියෙන තැනක් විදිහට සති පොළ සැළකුවා. තොයිල් පොළ, නාන පොළ මේ වගේ ගොඩක් පොළවල් අතරේ ගමේ හිටපු හැටියෙ මළ ගෙදරකදී හරි නැතිනම් අවුරුදු කාලෙට හරි මතුවුන පොළක් තමයි “බූරු පොළ”. මේකටත් සමහරු ගියේ හරිම සතුටෙං. "කීයක් හරි හොයා ගංට පුළුවං" කියන හිතුවිල්ල එයාලගේ තිබුණා.

සමහරු මළ ගෙදරකට ගියේ මේකටමයි. ඉස්සරනම් මල ගෙදරක රාත්තිරිය  ගෙවෙනකං වෙස්සන්තර කතාව කිව්වට  මෑත ඒක දැකපු තැනක් නං නෑ ඕං. යම් මළ ගෙදරක රැයක් ගෙවෙනකං මිනිසු ඉංන එක ඒ ගෙදර අයට ගමේ ලොකු  තත්වයක්. ඉතිං කොහෙං හරි පැදුරු කෑල්ලක් හොයං  විදුළි එළියක් තියෙන තැනකිං හරි පැට්ටෝල් ලාම්පුවක් (පැට්රොමැක්ස්) එකක් කිට්ටුවෙං හරි බූරු පොළ දා ගන්න එක සිරිතක් වගේ වෙලා තිබුනා. සමහර වෙලාවට ගෙදරම ඈයෝ පැදුරු කෑල්ලක් එළලා තිබුනා මේ වෙනුවෙංම එළියකුත් එක්ක. ඉතිං පස්සෙං පහු සමහරුංගේ රස්සාවම වුනේ නැතෑ මළ ගෙදරවල බූරු ගහන එක. මුං වුර්තියටම බූරු කාරයෝ.  සමහරු මේකටම පුරුදු වුනු උං රැලක් විදිහට පුල්ලි තියපු බූරු කුට්ටමුත් අරගෙනම තමයි මළගෙවල ගියේ. පුල්ලි තියපු තැංවලිං අල්ලලා කුට්ටම කැපුවම උං එක්ක ආපු නඩේ තමයි හැමදාම දිනංනේ. පහු වෙනකොට මිනිසුංට තේරිලා මේක නොගැලපෙන දෙයක් කියලා මළ ගෙදරකට; දැං මේ ගං පළාත්වල මේක නොවෙනම තැනට ඇවිත්.

ඉස්සර සිංහල අවුරුදු කාලේ “බක්” මහට කලිංයෙංම “මැදිං” මහ පටං ගංන කොටම ගංවල මේකට වහවැටිලා හිටපු කොල්ලෝ, වැඩිහිටියෝ කාගෙත් සහයෙං පටං ගත්තා බූරු ගැහිල්ලත්. ඉස්සර  ගමේ හයි හක්තිය තියෙන ගස් තුන හතරකම ඔංචිල්ලා බදිනවා අවුරුදු කාලෙට. ඒ සමානවම බුරු පොළකුත් දානවම තමයි. හීං මාමගේ කඩේ ළග එහා පැත්තේ හරි ගොරක ගහ යට හරි බූරු පොළ දැම්මා. කඩේ ළගනං බූරුපොළේ  තෝං ගත්තේ හීං මාමා. ගොරක ගහ යට තෝං ගත්තේ විජේ මාමා. ඒ තැං අයිති එයාලට. ඒ තැංවලදී අලුත්ම කුට්ටමක් දැම්මෙත් එයාලමයි. හැමෝගෙම ඉස්සරහ කුට්ටමේ ඉටිකොලේ හීං මාමා අයිං කරනවා

“ඕං බොලව් පුල්ලි තියපු එකක් හෙම නෙවේ පැකිං කැඩුවේ දැං ඈ” කියලා.

වැඩේට තැන දුංනට ගෙවංට ඕන බිං කුළිය වගේ තමයි “තෝං” ගැනිල්ල. කවුරු හරි වට තුනක් එකදිගට දිනුවොත් තෝං දෙංට ඕනේ. තෝං ‍ලණුවෙං කරංනේ අල්ලං යන එක. ගොනාට එක දිගට යංට පාර කියන එක. එහෙවු එකේ සමහර විට බූරු ගහපු අයට පාර හදල දුංනට මේකටත් තෝං කියනවද මංදා. තෝං දාංට දුංනේ හිස් “ගල් අරක්කු ‍බෝතලයක්”. මේකෙං වැඩ කීපයක්ම වුනා. බූරු පොළ දාපු හීං මාමා හරි විජේ මාමා හරි ආරම්බෙම දුංන අල්ලසක් තමයි මේ බෝතලේ. ඒක මුලිංම හිස් කරලා හිස් බෝතලේ තෝං බෝතලේ විදිහට ගංනවා. එයාලා ළග හොර අරක්කුත් ඒ වෙනකොට තියෙනවා. ඒකත් හිමීට විකිනෙනවා. ඊට වැඩිය කට හීනි බෝතලේට සිල්ලර ඔබංට බැහැ. දාංට වෙංනෙම නෝට්ටු කොළ. අනෙක් එක ආයේ ඇදලා ගංට බෑ. දැම්මොත් දැම්මා. පොළේ අයිතිකාරයා ආයේ ඒක ගංනේ වැඩ ඉවර වුනාට පස්සෙ බෝතලේ කඩලා.

                                                                          

බූරු පොළේ වටේට බූරු ගහන උදවිය ඉදං හිටියා. ඒ පිටිපස්සෙං හිටං හිටියා කෙලිංම බූරු නොගහ ඔට්ටු අල්ලපු උදවිය.  මෙතැනට කීවේ “මංඩිය” කියලා. ඒ වගේ මෙතනත් අමුතුම බාසා භාවිතයක් තිබුන තැනක්. උප සංස්කුරතියක් කියන්නේ. ඒකක්. කුට්ටම කියංනේ දෙකක් කියන එක වුනාට කොල පනස් දෙකකටම බූරු පොළේ කීවේ කුට්ටම කියලා. ඔට්ටුව අල්ලන පැත්තක් තිබුනා. ඒක ගියේ දකුණ අත පැත්තට රවුමට. කුට්ටම අතේ තිබුන කෙනා පැරදුනොත් දිනපු කෙනාගේ අතට කුට්ටම මාරු වෙනවා.කලිං කුට්ටම තිබුන කෙනාට දකුනෙං හිටිය කෙනා ඔට්ටු අල්ලන කෙනා වෙනවා. ඔට්ටු අල්ලලා කුට්ටම කපන කෙනාට කීවේ “කටර්”. කුට්ටම අතේ තියෙන කෙනාට කීවේ “කුට්ටම” කියලමයි. “මුල” කිව්වෙත් මෙයාට අනෙකා එතකොට “අග” වුනා.

‘මුල පරාදයි’

‘අග දිණුම්’

‘කුට්ටම පැරදියි’ 

මේ විදිහට තමයි ඔට්ටු ඇල්ලුවේ. එක දිගට කවුරු හරි තුං අතක් දිණුවොත්

‘තෝං දාපං’ කියලත් ඇහුනා. සමහර කොලවලට විවිධ කතා කිවුවා. කුට්ටම හා කටර් අතරෙයි තමයි ගොඩක් කතා කියවුනේ. නානප්පකාර කතා සමහර කොලෙං කොලේට කියවුනා. කීපයක් මතකයි. කුට්ටමේ A කොලය ආසියා. ආසියා ඉල්ලපුවාම කුට්ටමෙං ඒ කියන්නේ, මුල නැත්තං අණන කෙ‍නාගෙං බොහෝ විට කියවුනේ,

‘ආසී......... වර වේසී’ කියලා.

ඒ විදිහට අනෙක් කොලවලට මෙහෙම කීවා මතකයි.

2 කොලේට - 'දෙකේ පුලුං බං, දෙක පල් වෙයි’

3 කොලේට - ‘තුන හමේ, හම නැත්තං බිම’

5 කොලේට - ‘පහ මඩේ’

8 කොලේට - ‘අට නෙවෙයි හුට....................’ (තවත් ටිකක් කියනවා ඒක සැරවැඩියි)

 J කොලේට කියංනේ බූරුවා කියලා. බොහෝ වෙලාවට ඒක ඉල්ලුවේ ‘කොලේ උඹ’ කියලා

Q කොලේට කිව්වේ පොරව, මේකෙ ඉංනේ රැජිණ නෙව. මේක ඉල්ලලා ආව කෙනා කොලේ ඉඹිනවා ‘අනේ තිගේ ලෙල්ල’ කියලා. මුං “ලෙල්ල” කියලා තියෙංනේ ඉස්තිරි නිමිත්ත කියන අර්තෙං කියලා මම දැන ගත්තෙත් මෑතදී.

K කොලේට කියංනේ හේරා කියලා. ‘හේරා මං බේරා’ කිය කියා තමයි කොලේ බෙදුවේ.

මේක ඉතිං බෝම හොරෙං ඒත් සද්දෙං කරපු වැඩක්. වටේ හිටගෙන ඉදලා ඔට්ටු ඇල්ලුව අ‍යත් කීයක් හරි හොයා ගත්තා. බැරි වෙලාවත් ඔට්ටුව  ආරවුලකට ගියොත් “ඔට්ටු උරුං” කියලා ඒක සමාදාන කරගත්තා.

ගමේ කෙනෙකුට  පොඩි පහේ වාසියක්  උනාම කියනවා “තට්ටක් ආවා” කියලා.  වටේ ඉදං ඔට්ටුවක් අල්ලපු කෙනෙක් ඒක දිනපුවම ගත්තේ “අපිට ලොකු තට්ටක්” කියලා.

එ‍ක්කෙනෙක්ගේ පැත්තකට සල්ලි ගොඩ ගැහෙද්දී  එයා බෝම උජාරුවෙං සල්ලි ගොඩ පෙන්නලා ‘බලපල්ලා මහකන්ද.........’ කියලා  හයියෙං කියනවා.

ගමේ හිටියා අපේ ලොකු අප්පච්චි කෙනෙක්. තනියමයි හිටියේ  එයාට මී හරක් හිටියා. කිසිම ඉහෙං බහින රෝගයක් තිබුනේ තැති වුනාට තනිපංගලමේ ජීවත් වුන මේ අහිංසකයට ගමේ අය කීවේ “පිස්සා” කියලා. මෙයාගේ මී හරක් පට්ටියේ ඇස්වහක් කටවහක් නැහැ වැස්සියන්ට පැටවුනං අඩුවක් උනේ නැහැ. ඉතිං කාත් කවුරුවත් නැති මෙයාට  කොච්චර හරක් හිටියත් වැඩක්යෑ. ඉතිං  බුරුපොළේ එක්කෙනෙක්ම දිනද්දී ඒක කියන්න මංඩියේ අය මේකෙං  ප්‍රස්ථා පිරුලක් තනා ගත්තා. මොකක්ද දන්නවද?  

‘බලපංකො මේකමයි දිනංනේ, හරියට පිස්සට හරක් බෝවෙන්නා වගේ’ කියලා.

ඉතිං බූරු පොලේ පරාද වෙලා පොඩි පහේ අතමාරුවක් ඉල්ල ඉල්ල ලතවෙංටත් සමහරුංට සිද්දවුනා. සමහරු ඔරලෝසුව, ඉනේ බදින බැල්ට් එක (බඳ පටිය) උකස් කළා. හැබැයි ‘මංඩියේ අතමාරු මංඩියේ විතරයි’ කියලා තමයි කීවේ. සමහර විට අද ගත්ත අත මාරුව ගෙවංට බැරි වුනොත් ඒක ගෙව්වේ වෙනිං දවසක මංඩියේදිමයි. පහුගිය අවුරුද්දෙ දේවලුත් සමහරු මතක් කලා.

ගම්මුංගේ සල්ලිය බාගේ තබා ගත්ත තැං කීපයක්ම තිබුනා. බවලතුන් සල්ලි තියාගත්තේ හැට්ටෙ අස්සේ. මේකට පස්සෙ කාලේ ඉළංදාරි කියව්වේ “තංගල්ලේ බැංකුවේ සල්ලි දානවා” කියලා. බවලත්තු එතනිං සල්ලි අරං “දෙකේ කඩේ මුදලාලි”ට දෙද්දී මිනිහා ඒව ගත්තේ ‘ආ කිරි සල්ලි නේද?’ කියලා. පිරිමි සල්ලි දා ගත්තේ ඉනේ බැදගත්ත බැල්ට් එකේ. ඊට අමතරව සමහර මුදලාලිලා හිටියා සරම අදින. හම්බවෙන මුදල ඉණ ළගින් සරමට තියලා රෝල් කරලා පොටක් අස්සෙ ගහනවා. මෙහෙම කරපු සමහර මුදලාලිලාගේ හවස්‍ වෙද්දී සරම තිබුනේ දණිහටත් උඩිං. ආදායං තත්වේ හිතාගංටකෝ. තවත් සමහරු සරමට යටිං කොට කලිසමක් ඇංදා. මේක සරමට යටිං නිසා එළියට පේංනේ නෑ නෙව. බූරු මංඩියෙදී බැල්ට් එකේ සල්ලි පිච්චියටම නැතිවුනොත් මේ අය සරම උස්සලා කලිසමේ සාක්කුවට අතදාලා සල්ලි අරං ඔට්ටු දානවා. මෙහෙම කරපු කෙනෙක් තමයි මද්දු. පස්සෙං පහු හැදුන ඉළංදාරි ඒ කියංනේ තිරි වීලර් එහෙම වැඩ කරන මේකට කිව්වේ 

‘ආංන බලපං මද්දු රිසව් එකෙමුත් අදිනවා’ කියලා.

පස්සෙ බූරු පොලේ බාසාවට මේකත් එකතු වුනා. මෙහෙම කරපු එකෙක්ගෙං තව එකෙක් අතමාරුවක් හෙම ඉල්ලුවොත් ඌ උත්තර දුනනේ බෝම කේංතියෙං.

‘තොට පිස්සුද බං මං රිසව් එකෙනුත් ඇදලා ඉංනේ’ කියලා.

බුදු බණේ තියෙන විදිහට

“සරු දේ සරු විදිහටත් නිසරු දේ නිසරු විදිහටත් දකින අය සරු දෙය ලබනවලු”නේ.

මේක දැනංද මංදා හරියට අවුරුදු කාලෙට සමහරුංට “ජාතික කිරිඩාවක් වගේ” එළියට ආව බූරු ගැහිල්ල දැංනං ගමේ වෙන්නෙම නැහැ. හැබැයි  ගමේ කාගෙ උනත් අටුවක් කොටුවක් සරු වෙද්දි හෙම ‘හරියට පිස්සට හරක් බෝවෙනවා වගේ’ කියල එහෙම තවම ඇහෙනවා. මේ කතාව ඇහුන වෙලාවට මම දායක නොවුනත්, කණගාටුවක් නැතත්; මෑතදී මයෙ ඇස් මායිමේම ගමෙං අතුරුදං වුන බූරුමංඩිය එක පාරටම මගෙ මතකෙට එනව ආයුබොවං.